Bồ công anh có tác dụng gì? Lưu ý khi sử dụng bồ công anh

Bồ công anh mọc ở nhiều nơi và là một vị thuốc quý trong y học, thế nhưng lại rất ít người biết điều này. Vậy cây bồ công anh có tác dụng gì? Cách sử dụng bồ công anh hiệu quả và an toàn? Cùng tìm hiểu bài viết này nhé.

Mục lục [ Ẩn ]
Hoa bồ công anh
Hoa bồ công anh

1. Cây bồ công anh là gì?

  • Tên thường dùng: Bồ công anh còn được gọi là Diếp hoang, Diếp trời, Phù công anh(Thiên Kim Phương), Bộc công anh, Cấu nậu thảo, Thái nại, Lục anh, Đại đinh thảo, Bột cô anh, Kim châm thảo,...
  • Tên khoa học: Taraxacum offcinal Wig (Taraxacum dens-leonis Desf.)., Asteracaeae (họ Cúc).
  • Cây bồ công anh tiếng anh: Dandelion.
  • Hoa bồ công anh tiếng anh: Dandelion flower.

2. Mô tả cây bồ công anh

Để hình dung rõ hơn về cây bồ công anh, cùng tìm hiểu về các đặc điểm của cây nhé.

2.1. Đặc điểm, hình thái

Bồ công anh là cây thân thảo, thân nhẵn và mọc đứng có đốm màu tím, cao khoảng 50cm, có lúc cao đến 2m. Cây sống 1 - 2 năm. Lá mọc so le nhau và không có cuống hoặc có răng.

Hoa mọc thành cụm xếp thành chùy, phân nhiều nhánh, thường mọc ở ngọn hoặc kẽ lá.  Hoa thường nở vào tháng 6 - 7 và kết quả vào tháng 9. Quả màu đen, có lông trắng nhạt, tiết dịch nhựa mỗi khi bấm vào.

2.2. Cây bồ công anh mọc ở đâu?

Bồ công anh mọc ở nhiều nơi
Bồ công anh mọc ở nhiều nơi

Là cây ưa ẩm và dễ trồng nên Bồ công anh thường được trồng trong vườn, ven đường đi, thửa ruộng hoặc bãi sông,...

Tại Việt Nam, Bồ công anh mọc hoang tại các tỉnh miền Bắc, vùng trung du hoặc đồng bằng có độ cao dưới 1000 so với mực nước biển.

Trên thế giới, bồ công anh phân bố ở một số quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ,...

Vậy bồ công anh ở các nước có giống nhau không? Cây bồ công anh có mấy loại?

Xem thêm: 

2.2. Phân loại

Có 3 loại bồ công anh, trong đó bồ công anh Trung Quốc được sử dụng chủ yếu trong y học.

Cây bồ công anh Việt Nam

Tên khoa học: Lactuca indica L, thuộc họ cúc (Asteraceae), chi rau diếp (Lactuca).

Cây còn được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như diếp hoang, diếp trời, diếp dại, rau mũi cày, bồ công anh cao… mọc phổ biến ở các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung bộ hoặc những khu vực có đất đai ẩm ướt, vườn, ven đường hoặc các bãi sông. 

Cây cao 60 đến 100cm, lá hình mũi mác, mỏng nhăn nheo, gần như không có cuống, mặt trên lá có màu nâu sẫm, mặt dưới màu nâu nhạt, mép lá có răng cưa thưa. 

Thân cây thẳng, đường kính 0,2cm, có mấu mang lá, thường thu hoạch vào tháng 5 - 7, bộ phận được dùng chủ yếu là lá và cành.

Cây bồ công anh Trung Quốc

Tên khoa học: Taraxacum officinale, thuộc họ Cúc (Asteraceae), chi Taraxacum G. H. Weber ex Wigg.

Đây là loại được dùng rộng rãi ở nước ta. Trong dân gian còn gọi là loại bồ công anh lùn. Cây mọc hoang nhiều và có trồng ở một số nơi ở nước ta, được các nhà khoa học nghiên cứu chứng minh có tác dụng chữa bệnh, rất tốt cho sức khỏe.

Thân cây ngắn, chỉ dao động từ 40 đến 60cm, lá cây mọc trực tiếp từ rễ lên, lá đơn, mọc chụm ở gốc thành hình hoa thị, lá có màu xanh lục, mặt trên đậm hơn mặt dưới, mép lá có xé răng cưa to nhỏ khác nhau giống như bị xé rách.

Tất cả các bộ phận của cây như rễ, lá, thân và hoa đều dùng làm thuốc chữa bệnh .

Bồ công anh chỉ thiên

Đây là loại bồ công anh không có tác dụng chữa bệnh. 

Người ta còn gọi cây này là cây thổi lửa, cây cỏ lưỡi chó, cỏ lưỡi mèo, dân tộc Thái gọi là co tát nai, dân tộc Tày gọi là nhả đản, nhiều thầy lang thì gọi là thiền hồ nam,… Cây thường phân bố và mọc nhiều ở các tỉnh phía Nam.

Mặc dù cả 3 loại trên đều có thể sử dụng làm rau, làm trà hoặc cây thuốc nhưng do dược tính của mỗi loại khác nhau nên người bệnh cần thận trọng khi sử dụng. 

2.3. Thu hái, chế biến và bảo quản

Thu hái bồ công anh vào khoảng tháng 4 - 5, đây là thời kỳ có vị đắng nhiều nhất. Thường chọn những cây nhỏ, lá dài và cành màu tím. Sau khi thu hái, phơi toàn cây trong râm khô.

Sau khi phơi khô cho vào túi nilon để bảo quản và sử dụng dần.

Bảo quản bồ công anh
Bảo quản bồ công anh

2.4. Thành phần hóa học

Bồ công anh chứa nhiều thành phần như Taraxasrerol, Inulin, Pectin, Choline, Fructose, Glucose, Sucrose, Vitamin C, A, K, canxi, kẽm.

3. Vị thuốc bồ công anh

Vậy bồ công anh có những đặc tính nào mà Đông y sử dụng làm vị thuốc phổ biến hiện nay:

3.1. Tính vị, quy kinh

Bồ công anh có vị ngọt, tính bình và không độc, quy vào 2 kinh là Can và Vị.

3.2. Tác dụng dược lý

Bồ công anh giúp tán sưng tiêu ung, thanh nhiệt, giải độc. Chủ trị trong các bệnh:

  • Điều trị viêm nhiễm tuyến vú, nhiễm trùng đường tiểu, u nhọt sưng tấy, viêm amidan cấp tính.
  • Lợi mật, bảo vệ gan, lợi tiểu.
  • Nhuận tràng

3.3. Cách sử dụng bồ công anh

Liều dùng: 12 - 40 gam. Dùng tươi, giã nát và đắp vào nơi sưng đau, lượng dùng tùy ý theo nhu cầu. Hoặc có thể có biến theo những cách dưới đây:

Rau bồ công anh xào

Rau bồ công anh xào
Rau bồ công anh xào

Nguyên liệu: Rau bồ công anh, tỏi, chanh, gia vị.

Cách làm

  • Phi thơm tỏi đã bóc vỏ, đập dập và cho rau bồ công anh đã rửa sạch vào xào. Thêm gia vị cho vừa miệng và xào khoảng 3 - 5 phút cho rau chín. Bỏ ra đĩa, vắt chút chanh và thưởng thức.
  • Dùng bồ công anh làm nước sốt
  • Bồ công anh kết hợp với rau ngò chế biến nước sốt vừa giúp tăng hương vị món ăn vừa giàu chất chống oxy hóa, ngăn chặn gốc tự do, kháng virus và hỗ trợ cơ thể thải độc.

Dùng làm nguyên liệu món salad: Bồ công anh làm món salad với bông cải xanh, cải trắng. Món ăn này giúp bổ sung vitamin C và tăng cường chất xơ.

Trà hoa bồ công anh: Dùng hoa bồ công anh tươi cho vào ly, thêm nước sôi. Sau đó có thể thêm mật ong hoặc đường tùy vị.

Trà bồ công anh dùng lá: Lá bồ công anh hái buổi sáng, rửa sạch, thái nhỏ cho vào ly rồi đổ nước sôi vào ta có ly trà lá tươi. Nếu phơi khô lá rồi sấy hoặc rang thì trà sẽ thơm ngon và để được lâu hơn.

Trà rễ cây bồ công anh: Lựa rễ cây già, rửa sạch đất và thái lát mỏng theo bề ngang của rễ. Cho vài lát vào ly nước sôi ta có trà rễ cây bồ công anh. Nếu phơi khô và rang hoặc sấy khô thì trà sẽ thơm và để được lâu hơn.

Trà bồ công anh
Trà bồ công anh

3.4. Độc tính

Mặc dù bồ công anh có nhiều tác dụng tuyệt vời, được sử dụng cả trong đời sống hàng ngày làm món ăn và làm thuốc điều trị bệnh. Tuy nhiên, bồ công anh có một số tác dụng phụ cho cơ thể nếu không sử dụng đúng cách như:

  • Chán ăn, buồn nôn
  • Viêm da dị ứng, viêm da tiếp xúc
  • Viêm túi mật, sỏi mật

4. Công dụng chữa bệnh của cây bồ công anh

Bồ công anh chứa nhiều thành phần hóa học có tác dụng tuyệt vời trong điều trị bệnh.

4.1. Cây bồ công anh chữa bệnh gout (gút)

Nhiều nghiên cứu cho thấy, rễ cây bồ công anh chứa một lượng lớn chất amino axit kynurenic, (inulin) và sesquiterpene lactones. Những chất này đi vào cơ thể sẽ giúp kháng viêm, làm giảm cơn đau nhức, sưng tấy, nóng đỏ tại các khớp bị cơn gút tấn công.

Ở bệnh nhân bị gout, lượng axit uric trong máu thường tăng cao hơn bình thường. Sử dụng bồ công anh sẽ giúp lợi tiểu, tăng cường việc đào thải các độc tố, hỗ trợ đào thải lượng axit uric dư thừa ra bên ngoài, rất tốt cho người bị bệnh gout. 

Bồ công anh điều trị bệnh Gout
Bồ công anh điều trị bệnh Gout

Nguyên liệu: Rễ và lá bồ công anh: 30g

Cách làm: Lá và rễ cây bồ công anh đem rửa sạch, phơi khô và bảo quản trong lọ thủy tinh đậy kín nắp. Sắc 30g lá và rễ bồ công anh với 500ml nước. Khi thuốc sôi thì tắt bếp, uống trong ngày. 

Ngoài ra, có thể lấy rễ bồ công anh giã nát với một thìa muối và đắp bên ngoài vùng xương khớp bị sưng đau do gout. Mỗi ngày đắp 1 lần trong 1 tiếng rồi rửa lại với nước sạch.

Làm liên tục trong thời gian ít nhất từ 1 - 2 tháng sẽ có hiệu quả. Bên cạnh đó, cần kết hợp với chế độ ăn uống và nghỉ ngơi khoa học, hợp lý sẽ nhanh khỏi bệnh.

Xem thêm:

4.2. Bồ công anh chữa tắc tia sữa

Lấy 20g lá bồ công anh khô đun nước uống hàng ngày. Hoặc 40g lá bồ công anh tươi, rửa sạch và thêm ít muối, giã nát, vắt lấy nước uống, phần bã dùng đắp lên nơi vú sưng đau. Dùng 2-3 lần sẽ khỏi.

4.3. Lá cây bồ công anh trị mụn

Bồ công anh chứa chất chống oxy hóa và kháng viêm, do đó bồ công anh hay được dùng để đẩy mụn nhọt, làm sáng da. 

4.4. Chữa viêm loét dạ dày, tá tràng

Do có khả năng giảm đau, chống viêm cho nên bồ công anh được dùng trong điều trị đau dạ dày. Tùy theo thể đau dạ dày do can, tỳ, trào ngược… mà sẽ dùng bồ công anh kết hợp với các vị thuốc khác nhau để điều trị bệnh.

Bồ công anh trị loét dạ dày
Bồ công anh trị loét dạ dày

Bài thuốc chữa loét dạ dày, tá tràng

Nguyên liệu: Lá bồ công anh khô 20g, lá khổ sâm 10g, lá khôi 15g

Cách làm: Đun sôi các nguyên liệu trên với 300ml nước lọc và uống trong ngày. Có thể thêm đường cho dễ uống. Nên uống liên tục trong vòng 10 ngày.

Bài thuốc này hỗ trợ điều trị viêm dạ dày và làm giảm các cơn đau dạ dày rất hiệu quả. 

4.5. Bồ công anh có tác dụng hỗ trợ điều trị Ung thư

Chiết xuất rễ và lá cây bồ công anh có khả năng làm chậm đáng kể sự phát triển của tế bào ung thư trong mô gan, ruột và tuyến tụy.

4.6. Điều trị ăn uống kém tiêu, táo bón, cung cấp nhiều chất xơ

Rễ bồ công anh giàu chất xơ Inulin do đó rất hiệu quả trong việc giảm táo bón và tăng cường nhu động ruột.

4.7. Điều trị lở loét lâu ngày, rắn hoặc bọ cạp cắn

Bồ công anh chứa polyphenol có tác dụng giảm viêm rất tốt. Ngoài ra, nếu chẳng may bị rắn cắn, sau khi hút hết độc tố, lấy lá bồ công anh tươi giã nát và cho thêm chút muối đắp lên vùng da có mụn (da bị rắn cắn) rồi buộc cố định lại bằng vải mỏng. 

Đắp mỗi ngày một lần, làm liên tục trong vòng 1 tuần là sẽ khỏi.

4.8. Điều trị viêm túi mật, polyp túi mật bằng cây bồ công anh

30g lá bồ công anh phơi khô hãm với nước sôi trong vòng 20 phút rồi dùng uống. Có thể uống mỗi ngày thay nước lọc.

4.9. Điều trị viêm kết mạc cấp tính

80g bồ công anh tươi và 7 trái chi tử đem sắc lấy nước, uống ngày 2 lần. Kết hợp xông nước sắc bồ công anh sẽ giúp bệnh nhanh khỏi hơn.

4.10. Chữa viêm gan cấp tính

Bồ công anh, nhân trần, bạch mao căn, thổ phục linh mỗi loại 20g đem sắc lấy nước, uống ngày 2 lần.

4.11. Trị bệnh tiểu đường

Trà bồ công anh kích thích quá trình sản sinh insulin trong tủy và giữ lượng đường trong máu ở mức thấp do đó rất tốt để điều trị bệnh tiểu đường. Sử dụng trà bồ công anh hàng ngày sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.

4.12. Điều trị vết bỏng đã nhiễm trùng

Lấy 1 nắm bồ công anh rửa sạch và giã nát sau đó trộn chung với cồn 75 độ rồi đắp lên vết bỏng.

4.13. Chữa bệnh quai bị

30g bồ công anh tươi hoặc 20g khô đem giã nát, thêm đường phèn và lòng trắng trứng gà, bọc vải và đắp lên chỗ quai bị.

4.14. Chữa viêm bàng quang

Bồ công anh 40g, quất bì 24g, sa nhân 12g đem tán thành bột rồi uống mỗi lần 2g, ngày 3 lần.

4.15. Bảo vệ xương

Bồ công anh chứa 10% nhu cầu canxi khuyến nghị trong ngày và nhiều chất chống oxy hóa, điển hình là vitamin C và luteolin. Do vậy, việc uống trà hay ăn lá bồ công anh có thể giúp bảo vệ xương khỏi tác hại của gốc tự do, ngăn ngừa sâu răng, chứng co thắt cơ, cao huyết áp và thiếu hụt canxi.

4.16. Giàu chất chống oxy hóa

Bồ công anh rất giàu chất chống oxy hóa do đó giúp ngăn ngừa các loại tổn thương tế bào, đặc biệt là các tổn thương do gốc tự do gây ra. Cơ thể sử dụng chất chống oxy hóa để đánh bại sự phá hủy gốc tự do, gây nhiều nguy hiểm cho mô cơ thể và liên kết với ung thư cũng như lão hóa nhanh..

4.17. Dồi dào nguồn vitamin A, vitamin K

Vitamin K

Bồ công anh cung cấp khoảng 500% giá trị vitamin K hằng ngày cho cơ thể. Do đó, việc sử dụng bồ công anh hàng ngày  là phương thức hữu hiệu giúp ngăn ngừa việc thiếu hụt vitamin K. 

Vitamin A

Một ly trà bồ công anh chứa 100% giá trị vitamin A hằng ngày. Vì vậy bạn có thể ngừa lão hóa nhanh, viêm đường hô hấp hay cải thiện mắt bằng một ly trà mỗi ngày.

4.18. Một số tác dụng khác

  • Có tác dụng lợi tiểu
  • Trị gai đâm hoặc bị nhằm nước đái của con cáo làm cho thịt sưng phù
  • Bồ công anh có tác dụng tốt trong điều trị dị ứng, tróc lở toàn thân ở trẻ em

5. Đối tượng sử dụng cây bồ công anh

Với những tác dụng tuyệt vời trong điều trị bệnh và nâng cao sức khỏe, bồ công anh được khuyên dùng cho những đối tượng sau:

  • Người bị bệnh ung thư, nhất là ung thư đường tiêu hóa.
  • Người bị bệnh gout
  • Bệnh nhân có vấn đề về mật, gan.
  • Người bị bệnh dạ dày, cần cải thiện đường tiêu hóa.
  • Người bị côn trùng cắn và bị mụn
  • Phụ nữ sau sinh muốn kích sữa về.
  • Người bình thường muốn tăng sức đề kháng và tăng cường miễn dịch cho cơ thể.

6. Một số lưu ý khi dùng bồ công anh

Mặc dù có nhiều tác dụng tuyệt vời trong điều trị cũng như nâng cao sức khỏe nhưng bồ công anh vẫn có một số tác dụng phụ trong quá trình sử dụng do đó cần lưu ý khi sử dụng.

6.1. Những đối tượng không nên dùng bồ công anh

  • Người bị huyết áp cao và suy tim xung huyết.
  • Người mắc hội chứng rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, tắc ruột, tắc nghẽn ống dẫn mật.
  • Người bị mẫn cảm với bồ công anh.
  • Phụ nữ có thai.
  • Trẻ em dưới 12 tuổi.

6.2. Kiêng kỵ khi sử dụng bồ công anh

Khi sử dụng bồ công anh để điều trị bệnh, cần kiêng ăn rau muống, đỗ xanh, ăn đồ cay, uống bia rượu vì có thể làm mất tác dụng của thuốc hoặc phản tác dụng.

Như vậy bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về cây bồ công anh cũng như tác dụng tuyệt vời trong điều trị bệnh. 

Liên hệ ngay tới hotline dưới đây nếu bạn có bất cứ thắc mắc nào nhé!

0768.299.399

Nếu bạn thấy bài viết hay đừng ngại like và share để nhiều người biết hơn nhé. Cảm ơn bạn nhiều!

Bạn biết không? Có rất nhiều dược liệu hay, được sử dụng để hỗ trợ chữa Bệnh Gout như: dây gắm, tía tô, lá vối, lá lốt,…

Trong đó, Dây gắm dùng để hỗ trợ chữa Bệnh Gout là nổi bật hơn cả vì đây là thảo dược truyền thống đã được sử dụng phổ biến trong nhiều năm qua. Ngoài ra, tác dụng của Dây gắm đã được chứng minh với nhiều đề tài nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế.

Dây gắm hỗ trợ chữa bệnh Gout 
Dây gắm hỗ trợ chữa bệnh Gout 

Hiện nay nhờ tiến bộ của công nghệ chiết xuất hiện đại, từ dược liệu dây gắm đã sản xuất thành công sản phẩm Cao gắm dạng viên, rất tiện lợi cho người sử dụng và giúp hỗ trợ cải thiện gout hiệu quả.

banner cao gắm

Công dụng:

  • Hỗ trợ bổ can thận.
  • Hỗ trợ tăng cường chuyển hoá, đào thải axit uric trong máu.
  • Hỗ trợ giảm các triệu chứng sưng, đau xương khớp do gout.

Đối tượng sử dụng:

  • Người bị gout, viêm khớp
  • Người axit uric máu tăng cao

Số ĐKSP: 9666/2019/ĐKSP

Giấy phép quảng cáo Số: 2001/2020/XNQC-ATTP

* Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Đừng để Gout luôn là nỗi bất an của bạn, hãy NHẤC MÁY lên hoặc ĐẶT HÀNG ngay để được Chuyên gia tư vấn kỹ hơn nhé!

Xếp hạng: 4.3 (19 bình chọn)

Với kinh nghiệm 3 năm làm việc trong lĩnh vực y tế sức khỏe, Dược sĩ Vũ Hà chịu trách nhiệm cập nhật thông tin, tin tức về các bệnh và thông tin liên quan đến bệnh xương khớp. Là một con người đam mê với nghề, tận tâm, tỉ mỉ trong việc tìm kiếm nguồn thông tin cũng như việc đưa các thông tin chính xác đến mọi người, Dược sĩ Vũ Hà đảm bảo cập nhật chính xác, nhanh chóng, kịp thời kiến thức chuyên môn đồng thời giúp giải quyết hiệu quả khó khăn của người bệnh.

Dược sĩ Vũ Hà

Bình luận