Cẩm nang thông tin về cây mật nhân

Cây mật nhân được biết với tên “bách bệnh” để chỉ tác dụng chữa nhiều bệnh của loài cây này. Vậy cây mật nhân là cây gì? Tác dụng của của cây mật nhân? Cây mật nhân trị bệnh gì? mà nhiều người gọi tên nó như vậy. Cùng tìm hiểu bài viết dưới đây.

Mục lục [ Ẩn ]
Hình ảnh cây mật nhân
Hình ảnh cây mật nhân

1. Mô tả cây mật nhân

Cây mật nhân có tên khoa học là Eurycoma longifolia., Simaroubaceae (họ Thanh Thất). Nó còn được gọi là cây bá bệnh, cây bách bệnh (do có thể chữa được nhiều bệnh theo quan niệm dân gian), lồng bẹt, tho nan (dân tộc Tày), cây mật nhơn và cây hậu phác nam.

1.1. Đặc điểm cây mật nhân

Cây mật nhân là loại cây thân bụi mảnh mai có kích thước trung bình cao tới 10 mét. Cây chủ yếu mọc dưới các tán của những vòm cây lớn, thân mọc thẳng, từ thân chính phân ra khá nhiều nhánh nhỏ. Vỏ cây có màu trắng xám hoặc vàng ngà. Toàn bộ cây đều có lông.

Lá mật nhân thuộc loại lá kép lông chim dài tới 1 mét, mỗi lá kép gồm 30 đến 40 lá chét, hình mác đến hình mũi mác hình trứng. Mặt trên của lá có màu xanh bóng, mặt dưới màu trắng. Cuống lá màu nâu đỏ, dài khoảng 30 - 40cm và mọc nhiều ở phần ngọn.

Hoa mật nhân thuộc hoa lưỡng tính, thường mọc thành cụm hình chùy ở nách lá, màu nâu đỏ. Cánh hoa rất nhỏ, rất mịn khi trưởng thành. Hoa và bao hoa phủ đầy lông.

Quả hình trứng, màu nâu vàng khi còn non và màu nâu đỏ khi chín. Vỏ quả cứng, có rãnh nhỏ ở giữa, bề mặt quả thường có nhiều lông ngắn. Quả có chứa một hạt cứng. Mật nhân ra hoa vào tháng 3 -4 và có quả vào tháng 5 - 6.

Rễ mật nhân hay thường gọi là củ mật nhân có kích thước khá lớn, có khi lên đến 10kg, phía ngoài có màu nâu vàng, trơn láng hoặc xù xì nếu mọc nhiều rễ con. Đây chính là bộ phận được sử dụng trong các bài thuốc ngâm rượu mật nhân.

Phân biệt mật nhân và mật gấu
Phân biệt mật nhân và mật gấu

Nhiều người thường có thắc mắc “Cây mật nhân có phải lá cây mật gấu không?”. Câu trả lời là Không. Hai loại cây này có hình dáng tương đối giống nhau sau khi chế biến.

Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, bạn sẽ nhận thấy mật nhân có màu vàng nhạt còn mật gấu có màu vàng tươi rất đẹp.

1.2. Bộ phận dùng

Ngoại trừ hoa, tất cả các bộ phận của của cây mật nhân đều được sử dụng làm thuốc, bao gồm lá, quả, thân cây, vỏ cây, rễ cây. Trong đó, rễ mật nhân được sử dụng nhiều nhất.

1.3. Cây mật nhân mọc ở đâu?

Cây mật nhân có nguồn gốc tại Malaysia và Indonesia, sau đó nó được tìm thấy ở phía nam Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ, Lào và cả Việt Nam.

Cây ưa sống ở những khu rừng có vùng đất thấp và sống được trên những loại đất ưa đất chua, thoát nước tốt. Tại Việt Nam, cây phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền Trung, miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên.

1.4. Thu hái, sơ chế và bảo quản

Dược liệu mật nhân
Dược liệu mật nhân

Thu hái: Đối với phần lá và quả có thể thu hái quanh năm, phần thân và rễ thu hái khi cây đã trưởng thành.

Chế biến: Quả và lá sau khi thu hái được đem rửa sạch, phơi khô. Phần rễ, thân và vỏ cây được thái thành những đoạn nhỏ rồi mới tiến hành phơi hoặc sấy khô.

Bảo quản: Dược liệu sau khi chế biến đực bảo quản tại nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng và không khí trực tiếp để tránh ẩm mốc.

1.5. Thành phần hóa học

Theo các nghiên cứu về cây mật nhân, các nhà khoa học tìm thấy các hoạt chất có trong cây bao gồm:

  • Chất đắng trong vỏ cây: Eurycomalacton, 2-6-dimethoxy benzoquinone
  • Từ rễ phân lập được 3 quassinoid: eurycomanol, eurycomanol 2-0-b-D glucopyranosid và 13b-18-dihydromyrcenol
  • Hợp chất alcaloid, quassinoid, triterpen (niloticin, hyspidron), eurycomanol, β – sitosterol, glucopyranoside, campesterol, 6 – dion,...
Xem thêm: Tất tật thông tin về cây nở ngày đất

2. Cây mật nhân có tác dụng gì?

Tác dụng của cây mật nhân được cả đông y và y học hiện đại chứng minh tác dụng của nó.

2.1. Công dụng của cây mật nhân theo Đông y

Tác dụng của cây mật nhân
Tác dụng của cây mật nhân

Theo Đông y, cây mật nhân có tính mát. Tác dụng của cây mật nhân được chủ trị trong các bệnh lý như:

  • Cải thiện chức năng sinh lý nam
  • Hỗ trợ điều trị bệnh gan mật
  • Hỗ trợ điều trị bệnh gout
  • Chữa đau bụng, ăn không tiêu
  • Điều trị tiểu đường
  • Kích thích hệ tiêu hóa
  • Chữa kinh nguyệt không đều
  • Cây mật nhân trị mụn, ghẻ lở, chàm ngứa
  • Chữa lỵ, tiêu chảy, tẩy giun

Không chỉ tại Việt Nam mà các quốc gia trên thế giới cũng sử dụng cây mật nhân. Trong y học cổ truyền của Indonesia, Malaysia rễ cây được đun sôi trong nước, lấy nước uống làm thuốc bổ sức khỏe phục hồi sau sinh cũng như giảm sốt, giun đường ruột, kiết lỵ, tiêu chảy, khó tiêu và vàng da.

Ở Malaysia, bột nhão của cây được bôi tại chỗ để giảm đau đầu và đau dạ dày. Các lợi ích sức khỏe khác của cây này bao gồm chống sốt rét, trị tiểu đường, kháng khuẩn, hạ sốt, chống sốt xuất huyết và các hoạt động điều hòa miễn dịch. 

Tại Mỹ. nó được sử dụng như một chất bổ sung để tăng cường sức khỏe tình dục, cải thiện lưu thông máu và giảm béo.

2.2. Tác dụng của cây mật nhân nghiên cứu dược lý hiện đại

Theo các nghiên cứu khoa học, tác dụng của cây mật nhân được chứng minh như sau:

2.2.1. Cây mật chữa bệnh gút

Cây mật nhân chữa bệnh gút
Cây mật nhân chữa bệnh gút

Theo nghiên cứu của Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia, Thư viện Y khoa Hoa Kỳ cho biết các hoạt chất trong cây mật nhân giúp làm giảm nồng độ acid uric đáng kể.

Nghiên cứu này được thực hiện bằng cách sử dụng liệu 100mg, 200mg và 400mg/kg chuột cống và chuột nhắt tăng acid uric máu. Kết quả cho thấy cây mật nhân giúp tăng tỷ lệ thanh thải acid uric và creatinin, đồng thời cải thiện tổn thương ở người bệnh bị thận.

Ngoài ta, loài cây này còn chứa quassinoid có tác dụng ức chế sự hấp thụ của urat trong các tế bào giúp ngăn ngừa cơn đau gout.

>> Tư vấn về Bệnh Gout GỌI NGAY 0768 299 399 <<

2.2.2. Tăng cường sức khỏe

Cá nhà nghiên cứu cho rằng cây mật nhân có thể làm tăng nội tiết tố, cải thiện sinh lý ở nam giới và nhiều chức năng khác liên quan đến sức khỏe sinh lý nam giới khi sử dụng chiết xuất từ rễ và thân cây mật nhân.

Ngoài ra, phần rễ cây chứa alcaloid, quassinoid, triterpen có tác dụng ngăn chặn sự giảm sinh lực ở nam giới khi bước sang độ tuổi trung niên và hỗ trợ tăng số lượng tinh trùng, điều tiết rối loạn cương dương, xuất tinh sớm.

2.2.3. Tác dụng bảo vệ gan

Tác dụng bảo vệ gan của cây mật nhân
Tác dụng bảo vệ gan của cây mật nhân

Tác dụng này là do cây có chứa hoạt chất anxiolytic. Tuy chỉ chứa một lượng nhỏ trong dược liệu nhưng tác dụng của nó đối với cơ thể là rất cao. Nó giúp tăng cường hoạt động trí óc, giảm mệt mỏi và stress.

Tác dụng của mật nhân sẽ tăng lên khi sử dụng kết hợp cùng cà gai leo giúp bảo vệ các chức năng gan, điều trị bệnh xơ gan, viêm gan hiệu quả.

2.2.4. Các tác dụng khác 

Các thành phần hoạt chất trong cây có tác dụng giúp bổ khí huyết và điều trị bệnh xương khớp, đau lưng. Bên cạnh đó, nó còn giúp thanh nhiệt, đào thải độc tố ra khỏi cơ thể và rất tốt cho người suy nhược, cơ thể gầy yếu, ăn không tiêu và khí huyết kém.

2.3. Tác dụng phụ của cây mật nhân

Trong quá trình sử dụng, người bệnh có thể gặp một số tác dụng không mong muốn như:

  • Buồn nôn, nôn
  • Đau đầu, chóng mặt
  • Kích ứng da
  • Hạ đường huyết
  • Ngộ độc dẫn đến nôn

Ngoài ra, tùy theo từng cơ địa mà xuất hiện các triệu chứng bất thường khác. Do đó, người bệnh cần thận trọng khi sử dụng loại thảo dược này. 

3. Cách sử dụng cây mật nhân

Để sử dụng cây mật nhân, người bệnh có thể tiến hành chế biến theo nhiều phương pháp khác nhau tùy theo tình trạng của bệnh, bao gồm ngâm rượu mật nhân, ngâm sáp mật ong, sắc lấy nước dùng, tán thành bột, chế thành cao.

Mật nhân  ngâm rượu có tác dụng gì? Tác dụng của cây mật nhân ngâm rượu bao gồm tăng cường và cải thiện sinh lực của nam giới, đồng thời giúp bổ xương khớp, điều trị chứng đau nhức xương khớp hiệu quả.

4. Bài thuốc chữa bệnh từ cây mật nhân

Dưới đây là một số bài thuốc sử dụng cây mật nhân chữa bệnh:

4.1. Cây mật nhân chữa bệnh gout

Bài thuốc chữa bệnh gout bằng cây mật nhân
Bài thuốc chữa bệnh gout bằng cây mật nhân

Các cách sử dụng mật nhân chữa bệnh gout như sau:

Cách 1: Mật nhân sắc nước uống

  • Chuẩn bị: 20 gam rễ cây mật nhân
  • Thực hiện: Rửa sạch, sau đó sắc với 1,2 lít nước trên lửa nhỏ đến khi còn 600ml thì tắt bếp. Nên uống khi còn ấm và chia nhỏ nước sắc để dùng trong ngày.

Cách 2: Cây mật nhân ngâm rượu

Bài thuốc được sử dụng đối với người bệnh gout cấp có các khớp sưng tấy, nóng đỏ.

  • Chuẩn bị: 40 gam rễ mật nhân phơi khô, sao vàng và 50 gam chuối hột khô
  • Cách ngâm rượu cây mật nhân: Trộn các nguyên liệu trên và ngâm với 200ml rượu trắng. Ngâm trong 5 ngày là có thể sử dụng được.

Khi các khớp chân tay sưng tấy, người bệnh gout có thể sử dụng rượu mật nhân để xoa bóp nhẹ để giảm đau nhức. Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng rượu bằng cách uống 20 - 30ml mỗi ngày.

Cách 3: Bột mật nhân pha uống

  • Chuẩn bị: Vỏ thân và rễ cây mật nhân phơi khô
  • Thực hiện: Sao vàng các nguyên liệu trên và tán thành bột.

Người bệnh sử dụng mỗi lần khoảng 10 gam bột rồi pha với nước uống. Tốt nhất nên sử dụng sau ăn và kiên trì thực hiện để cơn đau thuyên giảm.

Xem thêm: 15 cách trị bệnh gout bằng thuốc nam hiệu quả

4.2. Cây mật nhân trị tiểu đường

Cách trị tiểu đường bằng cây mật nhân:

  • Chuẩn bị: Sử dụng 20 gam rễ mật nhân, đã sao vàng
  • Thực hiện: Sắc rễ mật nhân với một lượng nước và sử dụng thay nước hàng ngày.

4.3. Cây mật nhân trị mụn, chàm ghẻ, mẩn ngứa

 Cây mật nhân trị mụn
Cây mật nhân trị mụn
  • Chuẩn bị: Một nắm lá mật nhân
  • Thực hiện: Đun lá mật nhân với nước để rửa vùng da bị tổn thương, có thể sử dụng phần bã chà xát nhẹ nhàng để tăng công dụng.

4.4. Cải thiện chức năng sinh lý ở nam giới

  • Chuẩn bị: 400 gam cây mật nhân, 50 gam nhân sâm và 50 gam linh chi
  • Thực hiện: Đem các nguyên liệu trên tán thành bột mịn rồi hoàn thành viên nang và sử dụng.

4.5. Cây mật nhân trị bệnh gan

Cách 1:

  • Chuẩn bị: 30 gam mật nhân
  • Thực hiện: Sắc dược liệu cùng với 1 lít nước đến khi còn một nửa thì tắt bếp. 

Cách 2:

  • Chuẩn bị: 10 gam mật nhân, 70 gam cà gai leo và 30 gam diệp hạ châu
  • Thực hiện: Sắc các nguyên liệu trên cùng với 1 lít nước đến khi còn một nửa thì tắt bếp.

Người bệnh nên sử dụng thuốc khi còn ấm, nếu nguội có thể đun lại và dùng hết trong ngày.

4.6. Trị khí huyết kém, nóng trong người

Cây mật nhân trị khí huyết kém, nóng trong người
Cây mật nhân trị khí huyết kém, nóng trong người
  • Chuẩn bị: 6 gam rễ mật nhân, 12 gam đậu đen, 8 gam rau muống, 10 gam hà thủ ô, 8 gam dây gùi, 8 gam cỏ xước, 8 gam rễ ô môi, 8 gam tang chi và 2 gam dây ký sinh.
  • Thực hiện: Sắc các dược liệu với lượng nước vừa đủ đến khi còn một nửa thì tắt bếp. Nước sắc được chia nhỏ và dùng trong ngày.

4.7. Chữa đau bụng, ăn không tiêu, chướng bụng

  • Chuẩn bị: 50 gam mật nhân, 100 gam vỏ quýt, 100 gam củ bồ bồ, 100 gam dây mơ, 100 gam cam thảo nam, 100 gam hậu phác, 50 gam củ sả, 50 gam củ gấu và 50 gam tiêu i-ốt.
  • Thực hiện: Rửa sạch các nguyên liệu trên và tán thành bột mịn. Mỗi lần sử dụng 12 gam bột pha với nước nóng.

4.8. Chữa rối loạn kinh nguyệt

  • Chuẩn bị: 15 gam rễ mật nhân
  • Thực hiện: Sắc rễ mật nhân với lượng nước vừa đủ đến khi còn một nửa thì tắt bếp và chia nhỏ dùng trong ngày.

Người bệnh nên kiên trì thực hiện mỗi ngày một lần trong 5 - 7 ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

5. Lưu ý khi sử dụng cây mật nhân chữa bệnh

Người bệnh tiểu đường nên thận trọng khi sử dụng cây mật nhân trong khi đang sử dụng insulin
Người bệnh tiểu đường nên thận trọng khi sử dụng cây mật nhân trong khi đang sử dụng insulin

Mặc dù cây mật nhân là thảo dược tự nhiên an toàn với cơ thể nhưng nếu không được sử dụng đúng cách có thể gây ra những tác dụng không mong muốn. Do đó, khi sử dụng người bệnh cần chú ý những điều dưới đây:

  • Người bệnh tiểu đường đang sử dụng các thuốc insulin nên chú ý khi sử dụng cây mật nhân vì có thể gây hạ đường huyết quá mức và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng.
  • Phụ nữ mang thai và trẻ em không nên sử dụng bài thuốc từ mật nhân.
  • Những người cơ thể suy yếu quá mức nên thận trọng khi sử dụng.
  • Không nên sử dụng quá nhiều vì có thể gây ngộ độc thủy ngân hoặc chì.
  • Đối với những người mẫn cảm với thành phần của cây nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

Trên đây là những thông tin về cây mật nhân, tác dụng của cây mật nhân và một số bài thuốc của cây mật nhân. Thành phần của cây mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe nhưng người bệnh cần thận trọng khi sử dụng.

Đối với những người bệnh không có thời gian để tiến hành thực hiện những bài thuốc trên, bạn có thể tìm đến những sản phẩm được chế biến từ dược liệu thiên nhiên dưới dạng bào chế khác tiện dụng hơn, chẳng hạn như Viên Cao Gắm chữa bệnh Gout,...

Nếu bạn đang gặp tình trạng bệnh gout hoặc có câu hỏi liên quan đến Viên Cao Gắm hãy để lại bình luận dưới bài viết hoặc gọi ngay hotline dưới đây để được tư vấn.

0768 299 399

Bạn có biết không? Để điều trị Gout hiệu quả người bệnh phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, điều chỉnh ăn uống và tích cực tập thể dục thể thao. Trong đó, xu hướng mới hiện nay khi sử dụng thuốc Tây điều trị gout là phối hợp thêm các dược liệu có tác dụng cải thiện Bệnh Gout, bởi những lý do sau:

  • Dược liệu an toàn cho sức khỏe, rất ít gây tác dụng phụ và có thể sử dụng lâu dài.
  • Khi phối hợp sẽ thúc đẩy tiến triển hỗ trợ điều trị bệnh nhanh hơn.
  • Và dược liệu, các sản phẩm từ dược liệu dễ tìm, cách dùng đơn giản và giá rẻ.

Theo đó, có nhiều dược liệu có công dụng hỗ trợ điều trị Bệnh Gout như: dây gắm, lá trầu không, lá vối, lá lốt,… Những dược liệu này đều được dùng phổ biến và giúp cải thiện rất tốt.

Dây gắm hỗ trợ chữa bệnh Gout 
Dây gắm hỗ trợ chữa bệnh Gout 

Hiện nay nhờ tiến bộ của công nghệ chiết xuất hiện đại, từ dược liệu dây gắm đã sản xuất thành công sản phẩm Cao gắm dạng viên, rất tiện lợi cho người sử dụng và giúp hỗ trợ cải thiện gout hiệu quả.

banner cao gắm

Công dụng:

  • Hỗ trợ bổ can thận.
  • Hỗ trợ tăng cường chuyển hoá, đào thải axit uric trong máu.
  • Hỗ trợ giảm các triệu chứng sưng, đau xương khớp do gout.

Đối tượng sử dụng:

  • Người bị gout, viêm khớp.
  • Người axit uric máu tăng cao.

Số ĐKSP: 9666/2019/ĐKSP

Giấy phép quảng cáo Số: 2001/2020/XNQC-ATTP

* Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Đừng để Gout luôn là nỗi bất an của bạn, hãy NHẤC MÁY lên hoặc ĐẶT HÀNG ngay để được Chuyên gia tư vấn kỹ hơn nhé!

Xếp hạng: 5 (1 bình chọn)

Với kinh nghiệm 3 năm làm việc trong lĩnh vực y tế sức khỏe, Dược sĩ Nguyễn Hà chịu trách nhiệm cập nhật thông tin, tin tức về các bệnh và thông tin liên quan đến bệnh xương khớp. Là một con người đam mê với nghề, tận tâm, tỉ mỉ trong việc tìm kiếm nguồn thông tin cũng như việc đưa các thông tin chính xác đến mọi người, Dược sĩ Nguyễn Hà đảm bảo cập nhật chính xác, nhanh chóng, kịp thời kiến thức chuyên môn đồng thời giúp giải quyết hiệu quả khó khăn của người bệnh.

Dược sĩ Đại học Nguyễn Hà

Bình luận