Củ bình vôi là thảo dược quen thuộc thường được sử dụng để điều trị bệnh trong Đông y. Củ bình vôi có khả năng chữa bệnh gout, chữa đau dạ dày, mất ngủ,... Bài viết dưới đây có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm, công dụng, cách sử dụng và lưu ý khi sử dụng.
1. Mô tả củ bình vôi
Cây bình vôi có tên khoa học là Stephania glabra (Roxb.) Miers, Menispermaceae (họ Tiết dê). Trong dân gian, dược liệu này được gọi với nhiều tên gọi khác phụ thuộc vào từng vùng miền như củ một, cây củ mối trôn, cây tử nhiên hay ngai tượng.
1.1. Đặc điểm củ bình vôi
Cây bình vôi là cây dây leo, thường xanh, dài đến 6m, thân dưới phát triển to. Thân nhẵn hơi xoắn vặn, rễ củ to có thể nặng tới 50kg, gọi là củ bình vôi, vỏ ngoài xù xì, màu nâu đen.
Lá cây mọc so le có cuống dài dính vào khoảng ⅓ của phiến. Phiến lá mỏng, hình khiên hoặc hình trái tim. Lá cây khá mỏng, mặt trên nhẵn, mặt dưới có các gân nối.
Cụm hoa hình xim ở kẽ lá hoặc ở những cánh lá già đã rụng. Hoa đực và hoa cái khác gốc. Hoa đực có 5 - 6 lá đài, 3 - 4 cánh hoa màu vàng cam, nhị 3 - 6, thường là 4. Hoa cái có 1 lá đài, hoa sẽ gồm 2 cánh và phần cuống tán ngắn hơn hoa đực rất nhiều.
Quả hình cầu, hơi dẹt, màu đỏ. Hạt cứng có hình móng ngựa với những hang vân ngang, hai mặt bên lõm, ở giữa không có lỗ thủng.
1.2. Bộ phận dùng
Bộ phận được sử dụng làm thuốc lá phần gốc phình thành củ của cây bình vôi.
1.3. Cây bình vôi mọc ở đâu?
Cây Bình vôi được phân bố rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới, chủ yếu ở các nước châu Á gồm Ấn Độ, Lào, Campuchia, Thái lan, Malaysia, Trung Quốc,...
Ở Việt Nam, cây bình vôi phân bố rộng từ Bắc đến Nam nhưng chủ yếu tập trung tại các tỉnh như Quảng Ninh, NInh Bình, Lạng Sơn, Thanh Hóa.
Cây thường mọc tại các khu vực vùng núi đá vôi hoặc nơi có khí hậu mát mẻ, có bóng mát và vùng đồng bằng ven biển như An Giang và Kiên Giang.
1.4. Thu hái, sơ chế và bảo quản
Thu hái: Cây có thể thu hái quanh năm nhưng tốt nhất vào mùa thu - đông (lúc này hàm lượng hoạt chất cao nhất), lấy phần củ.
Chế biến:
- Rửa sạch củ, cạo vỏ ngoài, thái lát, phơi trong râm cho đến khô. Có thể dụng dược liệu khô để chiết hoạt chất.
- Hoặc có thể dùng rễ củ tươi xát hoặc giã nhỏ, ép lấy nước rồi từ nước này chiết lấy hoạt chất. Cách này thường được sử dụng khi vận chuyển đi xa.
Bảo quản: Dược liệu sau khi được chế biến cần được bảo quản tại nơi thoáng mát, khô ráo để tránh ẩm mốc, mối mọt.
1.5. Thành phần hóa học
Có nhiều loại củ bình voi, do đó ở mỗi loài lại chứa một số thành phần alcaloid khác nhau. Các alcaloid có trong củ bình vôi bao gồm L – tetrahydropalmatin, cepharanthin, cepharanolin, cepharamin,...
Bên cạnh đó, củ bình vôi có chứa thành phần tinh bột, acid hữu cơ và đường.
2. Củ bình vôi có tác dụng gì?
Củ bình vôi có nhiều tác dụng có thể bạn chưa biết đến như chữa bệnh gout, chữa đau dạ dày, chữa mất ngủ,...Vậy cụ thể tác dụng củ bình vôi như thế nào?
2.1. Công dụng của củ bình vôi theo Đông y
Theo Đông y, củ bình vôi có vị đắng, ngọt, tính lương, được quy vào hai kinh Tỳ và Can.
Tác dụng của củ bình vôi là trấn kinh, an thần, tuyên phế. Chủ trị các bệnh như đau đầu, mất ngủ, ho ra đờm, ho lao, ho khan lâu ngày, hen suyễn, khó thở, trấn áp những co thắt do tăng nhu động ruột và viêm dạ dày.
2.2. Tác dụng của củ bình vôi nghiên cứu dược lý hiện đại
Theo nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy củ bình vôi có chứa nhiều hoạt chất tốt cho sức khỏe. Dưới đây những công dụng của củ bình vôi:
Hỗ trợ điều trị bệnh gout
Các nhà khoa học cho rằng, trong củ bình vôi có chứa thành phần Stephania rotunda. Hoạt chất này có tác dụng tương tự chất kháng sinh tự nhiên giúp kháng viêm, giảm đau nhức.
Ngoài ra, hoạt chất L - tetrahydropalmatin có tác dụng làm thuyên giảm tình trạng bệnh mà người bệnh đang mắc phải.
Tác dụng an thần
Năm 1940, nghiên cứu của Bùi Đình Sang đã phân lập được hoạt chất là Rotundin có tác dụng an thần. Hoạt chất này có tác dụng tuyệt vời đối với những người thường xuyên lo lắng, bồn chồn, căng thẳng thần kinh dẫn tới mất ngủ.
Cải thiện đường tiêu hóa
Điều này có thể là do tác dụng trấn an nhu động dạ dày, giúp hoạt động của nhu động ruột được trơn tru.
Ngoài ra, nó còn có vai trò diệt khuẩn hiệu quả với các tổn thương ruột do vi khuẩn gây nên. Do đó, làm thuyên giảm các triệu chứng đầy hơi, chướng bụng, táo bón, đau dạ dày,...
Chữa các chứng bệnh về hô hấp
Thành phần rotundin không chỉ có tác dụng an thần mà chúng còn có tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến đường hô hấp như ho, viêm phế quản, hen suyễn,...
Hỗ trợ điều trị bệnh động kinh
Nhiều nghiên cứu cho thấy rotundin có trong cây có tác dụng an thần, ổn định huyết áp và thư giãn dây thần kinh. Điều này có lợi đối với chứng bệnh giật phong kinh, chống co quắp.
2.3. Tác dụng phụ của củ bình vôi
Củ bình vôi là dược liệu rất tốt cho sức khỏe, tuy nhiên nếu dùng nhiều hoặc sử dụng trong thời gian dài có thể gây kích thích thần kinh trung ương gây co giật.
Tác dụng này là do hoạt chất alcaloid A (Roemerin) gây tê niêm mạc và làm giảm nhịp đập.
Ngoài ta, củ bình vôi có chứa một alcaloid có tên là Rotundin có độc tố nhẹ nhưng nếu sử dụng quá nhiều có thể khiến cơ thể bị ngộ độc và gây ra nhiều không mong muốn như ngộ độc, gây tê liệt thần kinh.
3. Cách sử dụng củ bình vôi
Từ xa xưa, củ bình vôi được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian khác nhau và đem lại những hiệu quả không ngờ. Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ củ bình vôi:
3.1. Củ bình vôi chữa bệnh gút
Đối với người bệnh gout, cách sử dụng củ bình vôi đơn giản như sau:
Cách 1:
- Chuẩn bị: 15 gam củ bình vôi khô.
- Thực hiện: Cho dược liệu vào ấm cùng 1,5 lít nước và sắc đến khi lượng nước còn một nửa thì tắt bết.
Người bệnh sử dụng phần nước này thay nước uống hàng ngày. Tốt nhất, người bệnh nên sử dụng thường xuyên để giảm tình trạng co cứng khớp.
Cách 2:
- Chuẩn bị: củ khô thái lát
- Thực hiện: Tán củ khô thành bột. Dùng 2,5 gam bột pha với nước đun sôi để nguội để dùng.
3.2. Củ bình vôi chữa đau dạ dày
Cách 1: Nước sắc củ bình vôi
- Chuẩn bị: củ bình vôi, dạ cẩm, khổ sâm cho lá và xạ tiền tử mỗi vị 12 gam.
- Thực hiện: Sắc các dược liệu trên với nước và dùng nước sắc trong ngày.
Cách 2: Sử dụng bột bình vôi
- Chuẩn bị: 5 kg củ bình vôi đỏ khô
- Thực hiện: Sử dụng 10 đến 20 gam bột pha với nước đun sôi uống trước mỗi bữa ăn 20 phút. Người bệnh nên uống thường xuyên 2 lần mỗi ngày sẽ giảm tình trạng đau dạ dày nhanh chóng.
3.3. Củ bình vôi chữa mất ngủ
Cách 1: Pha bột bình vôi
- Chuẩn bị: Sử dụng bột củ bình vôi
- Thực hiện: Cho 3 đến 6 gam bột và pha với nước đun sôi để uống.
Cách 2: Sắc nước uống
- Chuẩn bị: Củ bình vôi khô, cây lạc tiên, lá vông
- Thực hiện: Sắc các dược liệu trên với các nước và sử dụng nước sắc trong ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
Cách 3: Củ bình vôi ngâm rượu
- Chuẩn bị: 1kg củ bình vôi, 5 lít rượu trắng
- Thực hiện: Ngâm củ bình vôi với rượu trong 10 - 15 ngày để rượu có thể chiết kiệt các hoạt chất có trong dược liệu.
Người bệnh nên sử dụng kiên trì mỗi ngày 1 - 2 ly và sử dụng trước khi ngủ sẽ giúp người bệnh có giấc ngủ ngon và sâu giấc.
3.4. Hỗ trợ điều trị rối loạn tiêu hóa
- Chuẩn bị: 3 - 6kg củ bình vôi và 1 lít nước.
- Thực hiện: Cho hỗn hợp trên vào ấm và sắc đến khi còn khoảng 500ml thì tắt bếp. Chia nước sắc làm 2 phần và sử dụng vào buổi sáng và trưa sau ăn.
3.5. Bài thuốc chữa động kinh
- Chuẩn bị: củ bình vôi, câu đằng, thiên ma, viễn chí, đồng lượng mỗi vị 12 gam và 1 lít nước.
- Thực hiện: Cho các nguyên liệu trên vào sắc cùng với nước. Đun nhỏ lửa trong 20 - 25 phút đến khi còn khoảng 500mL. Chia nước sắc thành 2 phần và sử dụng trong ngày.
4. Lưu ý khi sử dụng củ bình vôi chữa bệnh
Mặc dù, củ bình vôi có lợi cho sức khỏe nhưng khi sử dụng, người bệnh cần lưu ý những điều dưới đây:
- Phụ nữ mang thai và trẻ dưới 12 tháng tuổi không nên sử dụng củ bình vôi.
- Những người mẫn cảm với các hoạt chất tuyệt đối không được sử dụng dưới bất kỳ dạng bào chế nào.
- Các bài thuốc nam có tác dụng chậm nên người bệnh cần kiên trì sử dụng để thấy tác dụng như mong muốn.
- Hiệu quả sử dụng của các bài thuốc phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tình trạng của bệnh nặng hay nhẹ, lứa tuổi,...
- Không nên tự ý sử dụng cây bình vôi , tốt nhất nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Trên đây là những thông tin về củ bình vôi tốt cho sức khỏe như tác dụng, bài thuốc sử dụng và lưu ý khi dùng. Hy vọng bài viết trên hữu ích đối với bạn đọc, đặc biệt người bệnh gout.
Nếu bạn đang gặp tình trạng bệnh gout, hãy liên hệ theo hotline dưới đây để được tư vấn đầy để nhất.
Tin liên quan
Bạn biết không? Có rất nhiều dược liệu hay, được sử dụng để hỗ trợ chữa Bệnh Gout như: dây gắm, tía tô, lá vối, lá lốt,…
Trong đó, Dây gắm dùng để hỗ trợ chữa Bệnh Gout là nổi bật hơn cả vì đây là thảo dược truyền thống đã được sử dụng phổ biến trong nhiều năm qua. Ngoài ra, tác dụng của Dây gắm đã được chứng minh với nhiều đề tài nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế.
Hiện nay nhờ tiến bộ của công nghệ chiết xuất hiện đại, từ dược liệu dây gắm đã sản xuất thành công sản phẩm Cao gắm dạng viên, rất tiện lợi cho người sử dụng và giúp hỗ trợ cải thiện gout hiệu quả.
Công dụng:
- Hỗ trợ bổ can thận.
- Hỗ trợ tăng cường chuyển hoá, đào thải axit uric trong máu.
- Hỗ trợ giảm các triệu chứng sưng, đau xương khớp do gout.
Đối tượng sử dụng:
- Người bị gout, viêm khớp
- Người axit uric máu tăng cao
Số ĐKSP: 9666/2019/ĐKSP
Giấy phép quảng cáo Số: 2001/2020/XNQC-ATTP
* Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
Đừng để Gout luôn là nỗi bất an của bạn, hãy NHẤC MÁY lên hoặc ĐẶT HÀNG ngay để được Chuyên gia tư vấn kỹ hơn nhé!
