Từ xa xưa, khổ qua đã được sử dụng trong các hệ thống y học của châu Á và châu Phi. Các bộ phận khác nhau của cây được sử dụng làm phương pháp điều trị bệnh tiểu đường, nhuận tràng, bệnh đường hô hấp, bệnh gout, bệnh thấp khớp,... Để tìm hiểu rõ hơn về công dụng của khổ qua đối với những chứng bệnh này, mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây.
1. Những điều bạn nên biết về cây khổ qua (mướp đắng)
Khổ qua là một loại quả thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae) cũng giống như dưa chuột, dưa hấu, bí và nhiều loại khác. Cùng Cao gắm tìm hiểu về những sự thật thú vị về loại quả này nhé.
1.1. Sự thật thú vị về khổ qua
- Khổ qua có tên tiếng anh là bitter melon. Để chỉ loại quả này, người miền Bắc được gọi là mướp đắng, ở miền Trung và miền Nam gọi là ổ qua hoặc đỗ qua.
- Nó thuộc dây thân leo dài 6m, thân mảnh, hơi gồ lên, có rãnh và có màu xanh nhạt.
- Lá cây mọc so le, hình trứng, thường dài 10 - 12cm, rộng 5 - 8cm và mép khía răng.
- Hoa đơn độc, đơn tính cùng gốc, màu vàng trên cuống dài.
- Quả có cuống dài, hình trứng hoặc hình trụ thuôn dài, có rãnh thô và hình củ sần sùi, mặt ngoại có múi rõ rệt 7 - 30cm. Màu xanh khi còn non, chuyển sang màu vàng cam khi chín. Vị đắng tăng khi quả chín. Hạt của cây được cho là có độc nhẹ.
1.2. Khổ qua gồm những loại nào?
Tại Việt Nam, hiện nay đang phổ biến với 4 loại khổ qua sau:
- Khổ qua rừng (mướp đắng rừng): Đây là loại mọc hoang trong tự nhiên trong rừng. Quả thường nhỏ, chỉ to bằng 2 ngón tay, vỏ sần sùi nhưng dược tính của nó gấp 10 lần so với khổ qua nhà trồng.
- Khổ qua trắng: Không giống với các loại khổ qua khác, cả phần vỏ và phần thịt của loại quả này đều có màu trắng. Do đó nó còn được gọi với cái tên là mướp đắng bạch tuyết.
- Khổ qua trái xanh: Đây là loại thường hay được trồng nhất trong sân vườn của mọi gia đình.
- Khổ qua trái tim: Loại này giống với khổ qua trái xanh nhưng chỉ khác nhau bởi hình dạng của chúng. Với vẻ ngoài đẹp mắt, vị đắng không gắt nên rất được ưa chuộng.
1.3. Thành phần dinh dưỡng trong khổ qua
Vị đắng không ngon lắm nhưng loại rau khiêm tốn này lại chứa nhiều chất dinh dưỡng. Nó có chứa nhiều khoáng chất như canxi, kali, kẽm và phospho. Nó cũng chứa nhiều vitamin A, B và C cũng như nguồn folate dồi dào.
Cụ thể, giá trị dinh dưỡng trong 100g khổ qua như sau:
- Năng lượng 70kj (19kcal)
- Nước 93,95g
- Carbohydrat 4,32g
- Đường 1,95g
- Chất xơ 2g
- Chất béo 0,18g
- Protein 0,84g
- Các vitamin: Vitamin A 6mcg, vitamin B1 0,051mg; vitamin B2 0,053mg; vitamin B3 0,28mg; vitamin B6 0,041mg; vitamin B9 51mcg; vitamin C 33mg; vitamin E 0,14mg và vitamin K 4,8mcg.
- Các chất khoáng: Canxi 9mg; Sắt 0,38mg; Magie 16mg; Phospho 36mg; Kali 319mg; Natri 6mg và kẽm 0,77mg.
2. 10 Tác dụng của khổ qua
Khổ qua là nguồn giàu chất chống oxy hóa, flavonoid, các hợp chất cần thiết cho cơ thể giúp giảm nguy cơ mắc hoặc cải thiện một số vần đề về sức khỏe như sau:
2.1. Giảm nguy cơ mắc bệnh Gout (gút)
Khổ qua là thực phẩm rất cần thiết để giảm nguy cơ mắc bệnh gout vị nó chứa nhiều vitamin A, C, E, canxi, magie,... Ngoài ra, trong thành phần của quả có ít protein có tác dụng làm giảm lượng acid uric trong máu nên rất tốt cho người bệnh gout.
Một số nghiên cứu cho rằng tiêu thụ nhiều vitamin C thường xuyên sẽ giúp giảm nguy cơ bệnh gout. Do đó, bổ sung khổ qua vào chế độ ăn cho người bệnh gout là rất cần thiết.
2.2. Chống lại triệu chứng viêm
Quả khổ qua có chứa nhiều polyphenol. Đây là chất được biết đến với khả năng giảm viêm trong cơ thể.
>> Có thể bạn quan tấm đến thực phẩm tốt cho người bệnh gout: Lợi ích sức khỏe, lưu ý và món ăn từ cây rau ngổ
2.3. Cải thiện bệnh chàm
Bệnh chàm hay còn gọi là viêm da dị ứng, thực chất là một bệnh viêm và rối loạn mạn tính của da do thiếu kẽm.
Kẽm rất quan trọng trong việc chữa lành các bệnh nhiễm trùng mãn tính và giúp cơ thể phục hồi khả năng chữa lành rất tốt.
Vì vậy, hãy ăn khổ qua giàu kẽm thường xuyên để ngăn chặn bệnh chàm.
2.4. Duy trì mức huyết áp
Mức huyết áp bình thường là điều cần thiết để duy trì sức khỏe và khổ qua giúp cơ thể duy trì sự bình thường đó.
Kali có trong loại quả này rất hữu ích trong việc đảo ngược vai trò của natri trong việc làm mất cân bằng huyết áp bình thường.
Điều chỉnh huyết áp là một trong những chức năng quan trọng nhất của kali do đặc tính làm giãn tĩnh mạch của nó giúp làm giảm sức căng của các mạch máu, một trong những nguyên nhân gây ra huyết áp cao.
2.5. Thuốc giải độc tự nhiên
Loại rau này có chứa chất giải độc rất tốt và bảo vệ gan bằng các enzym gan như glutathion-transferase, catalase, glutathion peroxidase,... để ngăn ngừa độc tính.
2.6. Tăng cường khả năng miễn dịch
Khổ qua có chứa một loại protein có tên là Momordica anti-human immuno virus protein (MAP30). MAP30 đã được chứng minh là hỗ trợ nhiều chức năng của hệ thống miễn dịch.
Một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh rất cần thiết để chống lại các bệnh nhiễm trùng và bệnh tiềm ẩn.
2.7. Tăng cường sức khỏe tim mạch
Các nghiên cứu đã chứng minh khả năng làm giảm cholesterol bằng cách thúc đẩy quá trình bài tiết cholesterol thông qua acid mật.
Hơn nữa, ăn các loại rau xanh cũng như hoa quả có chứa nhiều chất xơ, kali, vitamin và chất chống oxy hóa giúp thúc đẩy sức khỏe tim mạch.
2.8. Ngăn ngừa ung thư
Khổ qua có chứa một hợp chất chống oxy hóa đã được chứng minh là có hiệu quả chống lại các gốc tự do. Nhiều nghiên cứu cho rằng cả lá và quả của mướp đắng đều có chứa hợp chất phenolic có lợi.
2.9. Cải thiện thị lực
Vitamin A trong khổ qua giúp ngăn ngừa các bệnh về mắt như thoái hóa điểm vàng do tuổi tác. Cụ thể, lutein và zeaxanthin được biết đến là tích tụ trong võng mạc giúp bảo vệ cục bộ chống lại tổn thương do chất chống oxy hóa gây ra.
Ngoài ra, nó còn chứa hàm lượng cao vitamin E và C cũng có tác dụng ngăn ngừa bệnh thoái hóa điểm vàng.
2.10. Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Khổ qua có chứa các hợp chất hoạt tính sinh học, bao gồm saponin và terpenoit. Các hợp chất này tạo ra vị đắng của rau nhưng cũng đóng vai trò trong việc giảm lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường.
Các chất này giúp di chuyển glucose từ máu đến các tế bào, đồng thời giúp gan và cơ chuyển hóa và lưu trữ glucose tốt hơn.
3. Tác dụng không mong muốn của khổ qua
Với vị đắng đặc trưng và nhiều tác dụng tuyệt vời của loại quả này mà nó được mọi người ưa chuộng. Tuy nhiên, khi sử dụng quá nhiều nó có thể gây ra một số bất lợi cho cơ thể như:
- Dị ứng
- Gây ra các cơn co thắt sớm và sảy thai.
- Tiêu chảy, nôn và đau đầu.
- Giảm lượng đường quá mức và dẫn tới hôn mê ở người huyết áp thấp.
- Tổn thương gan
- Gây độc cho tế bào hồng cầu khi ăn hạt khổ qua.
4. Một số chú ý khi dùng khổ qua mà bạn nên biết
Để tránh gặp phải các tác dụng không mong muốn kể trên, bạn nên chú ý một số điều sau đây để sử dụng khổ qua có hiệu quả tốt nhất.
4.1. Ai không nên ăn khổ qua?
- Khổ qua được chống chỉ định với phụ nữ mang thai vì nó có thể gây chảy máu, co thắt và sẩy thai.
- Những người có cơ địa dị ứng hoặc mẫn cảm với các loại cây thuộc họ Bầu bí.
- Loại rau này được ghi nhận là làm giảm khả năng sinh sản ở cả nam và nữ, do đó không nên sử dụng cho những người đang điều trị sinh sản hoặc đang muốn mang thai.
- Người tỳ vị hư hàn.
- Những người hạ đường huyết không nên dùng vì nó có thể khiến tinh trạng của họ trở nên trầm trọng hơn.
- Người thiếu hụt glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD) khi dùng khổ qua có thể gây ra thiếu máu, nhức đầu, sốt, đau dạ dày và hôn mê ở một số người.
- Người chuẩn bị phẫu thuật do loại quả này cản trở việc kiểm soát lượng đường trong máu trong và sau khi phẫu thuật. Do vậy, bạn nên ngừng sử dụng khổ qua ít nhất 2 tuần trước khi phẫu thuật.
4.2. Khổ qua kị với gì?
Khổ qua gây ra tương tác với thuốc điều trị bệnh tiểu đường. Tương tác này xảy ra do khổ qua làm giảm lượng đường trong máu, thuốc tiểu đường cũng được sử dụng với tác dụng như vậy.
Do vậy, khi kết hợp 2 loại này với nhau khiến lượng đường trong máu giảm còn quá thấp gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Không chỉ gây tương tác với thuốc tiểu đường, khổ qua cũng không nên kết hợp với các loại thực phẩm sau:
- Măng cụt: Khi ăn đồng thời có thể khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém.
- Tôm: Khổ qua có chứa nhiều vitamin C, khi nấu cùng động vật có vỏ như tôm có chứa Asen có thể chuyển hóa Asen thành thạch tín, một chất độc nguy hiểm cho sức khỏe.
- Sườn heo chiên: Khi tiêu thụ 2 loại này cùng nhau sẽ tạo ra canxi oxalat, chất này làm ngăn cản sự hấp thu canxi của cơ thể.
4.3. Ăn khổ qua như thế nào là đúng cách?
Nếu bạn chưa bao giờ ăn khổ qua thì những mẹo dưới đây sẽ giúp bạn sử dụng loại quả này một cách tốt nhất.
- Khi chế biến, bạn nên dùng dao gọt vỏ hoặc bỏ lớp sáp bên ngoài. Sau đó, có thể đêm lược, hấp chín hoặc để xào. Vị đắng của nó có thể được loại bỏ bằng cách ngâm trong nước muối 30 - 45 phút trước khi nấu.
- Bạn nên bảo quản nó trong tủ lạnh nếu không sử dụng luôn vì nó rất nhanh hỏng. Tuy nhiên, bạn cũng chỉ nên bảo quản khoảng 3 - 5 ngày để giữ được hàm lượng dưỡng chất đầy đủ trong loại quả này.
5. 1001 Món ngon từ khổ qua
Khổ qua được chế biến với nhiều món ăn đặc sắc khác nhau cả về mùi vị và hình thức. Dưới đây là một số món ăn từ khổ qua mà bạn có thể tham khảo:
5.1. Khổ qua xào trứng
Công thức xào khổ qua với trứng dễ làm với hương vị thơm ngon cùng nước tương hạt, dầu mè tiêu xay.
Nguyên liệu: khổ qua thái lát, trứng, tỏi băm, bột nêm, nước tương nhạt, rượu, dầu mè và tiêu xay.
Cách làm khổ qua xào trứng như sau:
- Bước 1: Đun nóng chảo với một ít dầu, cho tỏi vào xào cho thơm, khoảng 10 giây.
- Bước 2: Thêm các lát khổ qua vào xào trên lửa lớn cho đến khi nó bắt đầu chuyển màu và mềm trong khoảng 3 - 4 phút. Cho bột nêm gà và ít nước vào đảo đều.
- Bước 3: Đổ hỗn hợp trứng đã trộn gia vị gồm nước tương, rượu, dầu mè và tiêu xay vào.
- Bước 4: Để hỗn hợp động lại một chút. Sau đó, tiếp tục lật các lát khổ qua vài lần để trứng chín nhẹ. Khi trứng đã chín thì tắt bếp và đặt ra đĩa.
5.2. Canh khổ qua nhồi thịt
Những người yêu thích món khổ qua sẽ rất thích món ăn bổ dưỡng này. Thịt lợn nhồi có vị thơm ngon, ngọt và mềm, trong khi những lát mướp đắng được hấp chín mềm cùng với nước dùng ngon, đậm đà.
Nguyên liệu: 3 trái khổ qua, 300 - 350g thịt lợn băm, hành tím, hành lá, gừng, tỏi, rau mùi, ớt đỏ và gia vị.
Cách làm canh khổ qua nhồi thịt như sau:
- Cắt khổ qua với khoanh dày 1,5cm. Dùng thìa nạo sạch phần hạt bên trong. Cho vào bát nước muối loãng, ngân trong 10 - 15 phút. Vớt ra và để ráo.
- Cho thịt lợn băm vào một chiếc bát lớn, trộn cùng hành tím băm nhỏ, tỏi băm, gừng xay và gia vị. Dùng nĩa khuấy đều để hỗn hợp hòa quyện.
- Nhồi những lát khổ qua với nhân thịt lợn băm (bạn nên nhồi từng lát cho đến khi thịt hơi phồng lên trên mép trong vì thịt sẽ bị co khỏi mép khi nấu chín).
- Xếp trên đĩa cách nhiệt hoặc đĩa hấp. Rưới 2 thìa cà phê tỏi và dầu hẹ thơm (nếu có).
- Đun sôi nước trong nồi hấp với lửa lớn. Hấp khổ qua khoảng 25 - 30 phút (tùy vào độ mềm mà bạn mong muốn).
- Khi hoàn thành, trang trí với rau mùi thái nhỏ và ớt đỏ thái lát (tùy ý) và thưởng thức ngay.
5.3. Trà khổ qua
Bạn có thể tự pha một cốc trà khổ qua tốt cho sức khỏe tại nhà. Công thức khá đơn giản, dễ dàng và bạn có thể thực hiện hàng ngày.
Nguyên liệu:
- Khổ qua khô hoặc tươi (không có hạt): 3 - 4 lát
- Mật ong hoặc siro (tùy chọn)
- 200ml nước.
Thực hiện:
- Đun sôi nước trên lửa vừa khoảng 10 phút.
- Cho những lát mướp đắng vào nồi nước sôi khuấy đều để các chất dinh dưỡng được chiết xuất ra phần nước.
- Tắt bếp, thêm mật ong và để yên trong vài phút.
- Cuối cùng, gạn lấy phần nước trà để uống.
Chúc bạn thành công với những món ăn, thức uống bổ dưỡng này!
6. Một số câu hỏi thường gặp về khổ qua
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về khổ qua:
Uống nước khổ qua nhiều có tốt không?
Bất kỳ loại thực phẩm nào cũng có những tá dụng tuyệt vời đối với cơ thể khi nó được dùng với lượng vừa đủ, bao gồm khổ qua. Do đó, khi ăn quá nhiều có thể gây ra các tác dụng bất lợi như:
- Gây ra các vấn đề tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, đi tiểu không tự chủ.
- Hạn chế sự phát triển của trẻ nhỏ.
- Gây tụt huyết áp quá mức.
- Làm tăng enzyme gan khiến các tế bào gan dần bị biến đổi. Có thể gây triệu chứng như nhứ dầu, hôn mê.
Ăn khổ qua bao nhiêu là đủ?
Khi sử dụng khổ qua, bạn chỉ nên dùng 20 - 30g khổ tươi để sắc uống hoặc nấu ăn. Hoặc khi dùng khổ qua khô thì chỉ nên dùng 20g/ngày dưới dạng sắc hoặc hãm nước uống hàng ngày.
Trên đây là những thông tin về quả khổ qua mà bạn có thể tham khảo. Hy vọng những kiến thức này sẽ giúp ích cho bạn. Hãy chia sẻ bài viết này với những ai muốn biết thêm về khổ qua và lợi ích của chúng hoặc quan tâm đến lối sống lành mạnh.
Nếu bạn còn băn khoăn về tình trạng bệnh của mình, đặc biệt là bệnh gout và viêm khớp, hãy liên hệ theo hotline dưới đây để được tư vấn miễn phí.
Nếu thấy bài viết hay và có ý nghĩa, nhấn like và để lại bình luận bên dưới bài viết, chúng tôi sẽ phản hồi đến bạn sớm nhất.
Tin liên quan
Bạn biết không? Có rất nhiều dược liệu hay, được sử dụng để hỗ trợ chữa Bệnh Gout như: dây gắm, tía tô, lá vối, lá lốt,…
Trong đó, Dây gắm dùng để hỗ trợ chữa Bệnh Gout là nổi bật hơn cả vì đây là thảo dược truyền thống đã được sử dụng phổ biến trong nhiều năm qua. Ngoài ra, tác dụng của Dây gắm đã được chứng minh với nhiều đề tài nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế.
Hiện nay nhờ tiến bộ của công nghệ chiết xuất hiện đại, từ dược liệu dây gắm đã sản xuất thành công sản phẩm Cao gắm dạng viên, rất tiện lợi cho người sử dụng và giúp hỗ trợ cải thiện gout hiệu quả.
Công dụng:
- Hỗ trợ bổ can thận.
- Hỗ trợ tăng cường chuyển hoá, đào thải axit uric trong máu.
- Hỗ trợ giảm các triệu chứng sưng, đau xương khớp do gout.
Đối tượng sử dụng:
- Người bị gout, viêm khớp
- Người axit uric máu tăng cao
Số ĐKSP: 9666/2019/ĐKSP
Giấy phép quảng cáo Số: 2001/2020/XNQC-ATTP
* Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
Đừng để Gout luôn là nỗi bất an của bạn, hãy NHẤC MÁY lên hoặc ĐẶT HÀNG ngay để được Chuyên gia tư vấn kỹ hơn nhé!
